سوسپانسیون به مخلوط کلوئیدی جامد در مایع گفته میشود به عبارت دیگر به مخلوط غیرهمگنی که از پخش شدن ذرات جامد در مایع به وجود میآید سوسپانسیون میگویند، مانند خاکشیر در آب، شربت آنتی بیوتیک، شربت معده، دوغ، آبلیمو، خون، آب گل آلود و ….
سوسپانسیونها در حال عادی ناپایدار هستند و پس از مدتی نگهداری در حالت سکون، کلوئیدها لخته شده (coagulate) و تهنشین میشوند در اثر این پدیده فاز مایع از جامد جدا میشود.
سوسپانسیونها ویژگیهایی دارند که عبارتند از:
محلول کدری هستند چون مولکولهای ماده حل شونده از حلال بزرگ ترند و به همین علت نور از آنها عبور نمیکند.
ناپایدار هستند، یعنی پس از زمان کوتاهی ذرات جامد از مایع جدا شده و ته ظرف جمع میشوند.
ذرات مولکولهای حل شونده بسیار بزرگتر از مولکولهای حلالند.
برای پایدار سازی این امولسیونها از مواد معلق کننده استفاده میشود. این مواد موجب معلق شدن ذرات جامد در مایع می شوند و از ته نشین شدن آنها جلوگیری می کنند در واقع این مواد چون در مواجه با آب بصورت خودکار پراکنده شده و حالت کلوئیدی ایجاد می کنند در نتیجه ذرات مواد دیگر را هم بصورت معلق درآورده و مانع ته نشین شدن آنها می شوند. معلق کننده ها که به آنها تغلیظ کننده هم گفته می شود تمایل بالایی به اتصال به ملکول های آب داشته و با ایجاد اتصال های ملکولی متعدد یک شبکه نامرئی در محلول ایجاد می کند و ذرات ریز و جامد دیگر مواد موجود در محلول را در این شبکه به دام انداخته و از ته نشین شدن آنها جلوگیری می کنند. علت اصلی ته نشین شدن ذرات جامد در محلول ها, بالا بودن وزن ملکولی آنها و از طرفی خاصیت آبگریزی آنها است یعنی هرچقدر وزن ذرات بیشتر و آبگریز تر باشند زودتر ته نشین می شود. پس به این ترتیب معلق کننده ها و یا همان تغلیظ کننده ها با افزایش ویسکوزیته محلول, سرعت ته نشین شدن یا سدیمانتاسیون ذرات را کاهش می دهد.
معلق کننده ها بطور کلی به سه دسته تقسیم می شوند.
1. آنهایی که از جنس پلی سارکاریدی هستند. این مواد طبیعی بوده و اغلب از گیاهان استحصال می شود. مانند مشتقات سلولز, زانتان گام, عصاره اقاقیا و …
2. از جنس املاح معدنی می باشند مانند بنتونیت, هیدروکسید آلومینیوم , سیلیکات آلومینیوم منیزیم و …
3. ترکیبات سنتزی مانند کربومر , دی اکسید سیلیکون