استئارات کلسیم / Calcium stearate

مولف : شرکت فن آوران شیمی تجزیه ایرانیان

استئارات کلسیم ، صابون فلزی اسید استئاریک است که از جایگزینی یون کلسیم با یون هیدروژن اسید به وجود می آید و شکل ظاهری آن پودر سفید رنگ می باشد.
به عنوان عامل روان کننده، کمک فرآیند و رباینده اسید در آمیزه سازی بسیاری از پلیمرها مانند پلی الفین ها، پلی استایرن و … و پایدارکننده حرارتی در آمیزه های پی وی سی است. در پی وی سی های سخت می تواند ذوب را تسریع نموده، سیلان را بهبود بخشیده و آماس (تورم) را کاهش دهد.

در صنعت بتن از استئارات کلسیم برای کنترل شوره زدگی و نیز آب گریزی مواد سیمانی بکار رفته در تولید محصولات بتنی مانند سنگفرش و بلوک و … استفاده می شود.

در صنعت کاغذ سازی(مانند کاغذ سنباده)، استئارات کلسیم بعنوان روان ساز ضمن ایجاد براقیت، از گردگرفتگی و ترک خوردگی در ساخت کاغذ و مقوا جلوگیری می کند.

استئارات کلسیم کربوکسیلات کلسیم می باشد که در بعضی از روان ساز ها و مواد فعال در سطح یافت می شود و بصورت یک پودر سفید می باشد.

استئارات کلسیم بوسیله حرارت دادن اسید استئاریک، یک اسید چرب و اکسید کلسیم به فرمول:

2 C17H35COOH + CaO → (C17H35COO)2Ca + H2O تولید می شود.

استئارات کلسیم همچنین جزء سازنده اصلی تفاله صابون، جسم جامد سفیدی است که از مخلوط شدن صابون با آب سنگین تشکیل می گردد. بر خلاف صابون هائی که شامل سدیم و پتاسیم هستند، استئارات کلسیم قابل حل در آب نبوده و به خوبی کف نمی کند. استئارات کلسیم بصورت تجاری به عنوان 50% پراکنده در آب یا به عنوان پودر خشک افشانه فروخته می شود.

به عنوان یک افزودنی غذائی، بصورت ژنریک شماره E470 شناخته می شود.

استئارات کلسیم یک ماده پودری شکل سفید غیر سمی است. استئارات کلسیم نمک کلسیم حاصل از اسید استئاریک بوده و بطور وسیعی در لوازم آرایشی، پلاستیک و داروسازی استفاده می شود. این نمک بعنوان نرم کننده، تثبیت کننده و یک ماده فعال در سطح بکار می رود و ماده ای است که اداره دارو و غذای آمریکا (FDA) در شکل کلی آن را به عنوان یک افزودنی خوراکی ایمن تشخیص داده است.

زمانی که نوع معینی از اسیدهای چرب با یک ماده آلکالاین حرارت داده می شوند، نمک حاصل به عنوان صابون شناخته می شود. اسید استئاریک یکی از وسیع ترین اجزاء بکار رفته در صابون است. استئارات کلسیم عنصری از مواد ترکیبی است که از طریق یک واکنش، یعنی وقتی که اسید استئاریک و اکسید کلسیم با هم حرارت داده شوند، شکل گرفته است. این مهم ترین نوع نمک کلسیم است اما بخاطر حلال ناپذیر بودن، بطور معمول در زمان حاضر به عنوان صابون بکار برده نشده و با یک مواد مصنوعی که در آب قابل حل هستند، جایگزین شده است.

این ماده بطور متناوب در لوازم آرایشی، بخصوص محصولات اسپری آرایش مو بکار می رود. این ماده هم چنین در پودر های آرایشی، پماد ها و بسته های زیبائی یافت می شود. علیرغم ریسک بسیار پائین برای تحریکات پوستی، تماس موضعی ممکن است باعث قرمزی، خارش و سوزش چشم شود.

استئارات کلسیم برای اولین بار در سال 1924 برای بهبود بافت خمیر نان و پائین آوردن سطح گرد شدگی در آرد استفاده شد و خواص منحصر بفرد آن، این ماده را هم چنین برای بسیاری از صنایع غیر غذائی نیز مفید ساخت. این ماده وقتی که به سایر مواد اضافه شود،اصطکاک و سایش را کاهش می دهد، ضریب سیلان را افزایش داده، و ترک خوردگی را کاهش میدهد. هم چنین می تواند در ژل ها بکار رود یا بصورت پر حجم در پودر های آرایشی استفاده شود. بعلاوه بعلت غیر قابل حل بودن در آب ، در استون، اتر و الکل سرد نیز قابل حل نمی باشد.

گیاهخواران و وگان ها (fanchem (vegans (کسانی که علاوه بر نخوردن گوشت حیوانات از محصولاتی هم که در ساخت آن ها از اجزاء حیوانات، مانند پوست و غیره، استفاده شده باشد، نیز خودداری می کنند) مصرف لوازم آرایشی که محتوی این نمک باشند، بدلیل این که ممکن است منشاء آن اسید استئاریکی باشد که خود ساخته شده از یک منبع حیوانی باشد، خودداری کنند. در واقع تمام آنچه که در ایالات متحده ساخته می شود، مشتق از اسید استئاریک هستند که خود از روغن های گیاهی نظیر روغن نارگیل و روغن پالم ساخته شده اند. اما بعضی اوقات ممکن است که از پیه (چربی) گاو استفاده شده باشد. سایر کشور ها ممکن است که اسید استئاریک را از تخم کتان، دانه سویا یا سایر روغن های گیاهی بدست آورند.

تفاله ایجاد شده ناشی از بکارگیری بعضی از صابون ها در آب سنگین، از استئارات کلسیم می باشد.. زمانی که یک صابون محتوی استئارات سدیم، در آب سنگین استفاده می شود، با یون های کلسیم در آب برای تشکیل تفاله واکنش می دهد. این ماده باعث ایجاد حلقه در وان حمام شده و بعد از حمام کردن، یک لایه ناخواسته روی مو و پوست بجا می گذارد.

کـاربـرد های استئارات کلسیم :
استئارات کلسیم به عنوان عامل سیلان در پودر ها شامل بعضی از خوراکی ها ( مانند اسمارتیزها)، نرم کننده سطح شیرینی های سخت، عامل مانع نفوذ آب در پارچه، عامل نرم کننده در مغز مداد و مداد شمعی استفاده می شود.

در صنعت بتن از استئارات کلسیم برای کنترل شوره زدگی مواد سیمانی بکار رفته در تولید محصولات بتنی مانند سنگ فرش و بلوک و نیز مقاوم کردن در مقابل آب، استفاده می شود.
در صنعت کاغذ سازی، استئارات کلسیم به عنوان روان ساز که براقی خوبی را فراهم آورده و از گردگرفتگی و ترک خوردگی در ساخت کاغذ و مقوا جلوگیری می کند، بکار گرفته می شود.
در پلاستیک، استئارات کلسیم می تواند به عنوان رباینده یا خنثی کننده اسید در کنسانتره های بالای ppm 1000 ، و یک روان ساز و یا یک عامل آزاد کننده عمل نماید. استئارات کلسیم هم چنین در کنسانتره های پلاستیک رنگی بکار گرفته می شود تا خشک شدن پیگمنت را بهبود بخشد. در پی وی سی های سخت می تواند ذوب را تسریع نموده، سیلان را بهبود بخشیده و آماس (تورم) را کاهش دهد.
کاربرد در مراقبت های فردی و صنایع داروسازی شامل آزاد کردن قالب قرص ها، عامل ضد اندود و عامل ژل شدن. استئارات کلسیم یک جزء تشکیل دهنده در بعضی انواع کف زدا ها می باشد.