مولف : مهناز باباجانی کارشناس واحد تحقیق و توسعه شرکت گلتاش

مقدمه

فرمولاسیون محصولات مراقبت ازمو نیاز به آمیزه ای از علم و هنر دارد. کاربرد علم در زمینه برآوردن نیازهای فیزیکی مصرف کنندگان می باشد و هنر محصولاتی را برای بهبود و زیباتر شدن ظاهر به آنها عرضه می کند. متخصصین آرایشی و بهداشتی به هنگام فرمولاسیون محصولات مراقبت ازمو باید همواره این اهداف را در ذهن مرور کنند.

چگونه این محصولات باعث بهبود و زیبایی بیشتر مو می شوند؟

چهار روش برای این مورد می توان ذکر کرد:

اول: این محصولات مو را تمیز می کنند و احساس و منظره بهتری به آن می دهند.

دوم: محصولات نرم کننده (conditioning products) بر آسیبهای وارد شده بر سطح مو غلبه کرده و احساس و ظاهر زیباتری به آن می بخشند.

سوم: محصولات شکل دهنده به مو (styling products) که برای بهبود و زیباتر شدنشکل و آرایش مو طراحی شده اند و باعث می شوند مصرف کننده کنترل بیشتری بر مو و آرایش آن داشته باشد.

چهارم: محصولاتی که واکنش شیمیایی با ساختار مو انجام می دهند و رنگ و شکل فیزیکی مو را تغییر می دهند.

در این مقاله به اصول قابل توجه در هنگام فرمولاسیون این محصولات پرداخته می شود.

محصولات پاک کننده – شامپو

مو از طریق مکانیسم های مختلفی که شامل موارد ذیل می شود کثیف می گردد: ترشح سبوم (از غدد چربی زیر پوست سر)، عرق کردن، باقیمانده مواد شکل دهنده (از اسپری و دیگر محصولات شکل دهنده) و آلودگی های محیطی از قبیل گرد وخاک. شامپوها به صورت ویژه برای زدودن کلیه این مواد از روی مو طراحی شده اند. ولی این عمل باید طوری انجام گیرد که چربی های طبیعی که درخشندگی و زیبایی مو را باعث می شود از مو جدا نشود. برای این منظور شامپوها با مواد پاک کننده که به اسم مواد فعال سطحی (surfactants) شناخته می شوند و مواد دیگری که برای سطح پوست ملایم هستند فرموله می شوند.

بهبود بخشیدن حالت مو- حالت دهنده های (Conditioners) قابل آبکشی و غیر قابل آبکشی

مو به روشهای مختلف می تواند آسیب ببیند. فرآیندهای شیمیایی از قبیل رنگ کردن و فر دائمی می تواند باعث ضعیف شدن ساختار مو شده و آن را برای شکستن مستعدتر سازد. حتی شانه کردن ساده و برس کشیدن می تواند باعث آسیب رساندن به سطح مو شود. این عوامل باعث ضعیف تر شدن مو شده و مو بدون درخشش، کدر و عاری از شادابی به نظر می آید. حالت دهنده ها با بهتر کردن و بهبود بخشیدن سطح مو با تاثیرات این آسیبها مبارزه می نمایند. این بهبودی می تواند از مکانیسم های مختلف و با استفاده از ترکیبات متفاوتی اعمال گردد. دو نوع حالت دهنده وجود دارد:

۱- قابل آبکشی

۲- غیر قابل آبکشی

هر دو حالت دهنده انواع مختلف ترکیبات را که شامل مواد فعال سطحی کاتیونی، پلیمرها، نرم کننده ها و رطوبت دهنده ها می باشد به کار می گیرند.

محصولات شکل دهنده–ژل، اسپری و موس

مراحل شستشو و کاندیشنر کردن باعث آشفتگی و پریشانی مو می شوند. مصرف کنندگان ظاهر موی خویش را با استفاده از ابزارهای شکل دهنده مو مانند شانه، برس و سشوار مرتب کرده و بهبود می بخشند. این فرآیندها بوسیله استفاده از محصولات شکل دهنده مانند: اسپری مو، موس و ژل که می توانند مو را ثابت نگه دارند کمک می شود. ترکیب اصلی مورد استفاده در این محصولات پلیمرها می باشند.

پلیمرها به دلایل مختلف در فرمول های آرایشی–بهداشتی استفاده می شوند شاید بیشترین مصرف آنها در محصولات شکل دهنده مو مانند اسپری های مو، ژل ها و موس ها باشد. در این محصولات از پلیمرها برای سفت و محکم کردن مو در جای خود در طول روز بکار می روند. خاصیت اصلی پلیمرها که آنها را برای استفاده در محصولات شکل دهنده مناسب می سازد تمایل آنها به تشکیل فیلم نازک در هنگام خشک شدن است. پس از این که یک محصول شکل دهنده بر روی مو بکار برده می شود رشته های مو با پلیمر پوشش داده می شوند و همانطورکه خشک می شود یک فیلم نامریی روی رشته مو تشکیل می شود.

خواص یک پلیمر خوب به شرح ذیل است:

– ایجاد یک فیلم مجزا بر روی مو که می تواند براحتی شستشو شود.

– این فیلم مو را نگه می دارد ولی به اندازه کافی قابل انعطاف است که به مو اجازه می دهد بدون شکسته شدن حرکت کند.

– فیلم تشکیل شده شفاف است و درخشندگی و براقیت مو را کاهش نمی دهد.

– در هنگام شانه شدن مو پوسته پوسته نمی شود.

– رطوبت محیط را جذب نمی کند و چسبنده نمی شود.

فرآورده های واکنش پذیر مراقبت از مو–رنگ ها، فر کننده های دائمی و صاف کننده ها

در حالی که محصولات شکل دهنده ظاهر مو را به صورت روزانه بهبود می دهند، محلول هایی که تغییرات طولانی مدت در مو ایجاد می کنند نیز مطلوب می باشند. طی سال ها شیمیدان های آرایشی–بهداشتی بر روی محصولاتی که بتوانند ساختار شیمیایی مو را تغییر دهد کار کرده اند. این محصولات شامل فر کننده های دائمی که مو را مجعدتر می سازند، صاف کننده ها و رنگ های مو هستند که رنگ مو را تغییر می دهند. رنگ شدن مو شامل چند مرحله است ۱- لایه کوتیکول مو بوسیله ماده قلیایی آمونیاک باز می شود. این ماده به عنوان یک کاتالیست نیز عمل می کند. ۲- ماده پراکسید پیوندهای شیمیایی را شکسته و گوگرد آزاد می کند و باعث می شود رنگ اصلی مو از بین برود ۳- رنگ جدید وارد لایه کورتکس مو شده و با برقرار نمودن پیوند شیمیایی، جایگزین رنگ قبلی می شود. سپس مو برای توقف واکنش و زدودن رنگ اضافی شسته می شود. پس از رشد مو رنگ کردن مو دوباره باید تکرار شود، تقریباً هر ۳۰ تا ۴۵ روز یکبار.