فرایند صابون سازی
صابون سازی فرایند شیمیایی ساخت صابون است که شامل یک واکنش گرمازا بین سود (هیدروکسید سدیم) و چربی (معمولاً روغن) است. آنچه معمولاً به عنوان فرآیند صابون سازی سرد شناخته می شود ، باعث ایجاد صابون غنی از گلیسیرین می شود ، که قبلاً از آن به عنوان صابون روغنی یاد میشده است. اغلب مردم از مصرف صابون ساخته شده از سود رضایت کافی ندارند و به ناچار از آن استفاده می کنند چون برای آنها ناخوشایند است، زیرا از چربی زیادی در فرمول صابون استفاده می شود و سود (هیدروکسید سدیم) موجود در صابون موجب تحریک و سوزش پوست می شود. شایان ذکر است که صابون بدون استفاده از سود قابل تهیه نیست و وقتی بطور صحیح درست شود ، به هیچ عنوان سود در صابون باقی نمی ماند.
تاریخچه صابون سازی به کمک سود کاستیک
در طول تاریخ, صابون سازی از ترکیب چربی های حیوانی با قلیا یا همان سود (که از خاکستر آتش بدست می آمد) تهیه می شد. بدون اطلاعات علمی که امروزه به راحتی در دسترس است ، تولید کننده های صابون در اعصار گذشته مقدار سود را به چربی بطور تقریبی اضافه می کردند. اگر سود کاستیک به مقدار کافی به چربی اضافه نشود در نتیجه چربی زیادی باقی می ماند و این مخلوط از هم جدا شده و قابل استفاده نیست. اگر چنانچه مقدار سود به چربی زیادی اضافه شود ، مقدار سود اضافی در صابون باقی می ماند و صابون تولید شده شکل خود را حفظ کرده و در نتیجه آن صابون قابل استفاده است. بنابراین اولویت آنها اضافه کردن مقدار بیشتر سود نسبت به چربی بود تا مطمئن شوند که صابون قابل استفاده است. با این حال ، سود اضافی که در قالب صابون باقی مانده است ، استفاده از آن را ناخوشایند می کند زیرا اغلب باعث تحریک یا سوزش پوست می شود.
عدد صابونی
امروزه با دسترسی آسان به ترکیب دقیق یک چربی و وزن مولکولی آن، می توان به راحتی مقدار سود مورد نیاز برای تهیه کامل صابون را از یک چربی خاص تعیین کرد ، بنابراین هیچگونه سود اضافی در صابون وجود نخواهد داشت و صابون باعث تحریک پوست نمی شود. به مقدار میلی گرم سود (هیدروکسید سدیم) مورد نیاز برای صابونی کردن کامل یک گرم از یک چربی خاص، عدد صابونی آن چربی گفته می شود. توجه: آزمایشگاه ها معمولاً به عدد صابونی هیدروکسید پتاسیم اشاره می کنند نه هیدروکسید سدیم . هیدروکسید پتاسیم معمولاً برای تهیه صابون مایع مورد استفاده قرار می گیرد و هیدروکسید سدیم برای ساخت صابون قالبی ضروری است. اعداد موجود در نمودارزیر, عدد صابونی هم برای سود (هیدروکسید سدیم) و هم برای هیدروکسید پتاسیم ذکر شده است
نمودار عدد صابونی
نمودار زیر میانگین عدد صابونی برخی از روغن های خاص را نشان می دهد. در سال 2006 با ده ها توزیع كننده و تولید کننده روغن تماس گرفته شد برای جمع آوری جدیدترین و دقیق ترین مقادیر عدد صابونی جهت تهیه نمودار مذکور. سپس عدد های صابونی مختلف برای هر چربی به طور یکنواخت به مقادیر هیدروکسید پتاسیم تبدیل و به طور متوسط اندازه گیری شد. مقدار عدد صابون دقیق برای یک چربی خاص باید از توزیع کننده بدست آید زیرا وزن مولکولی دقیق هر چربی با روش برداشت و فرآوری متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال ، دو روغن زیتون متفاوت ، عدد صابونی مختلفی دارند زیرا ممکن است این دو روغن از محصولات مختلفی که در زمان های مختلف سال برداشت می شوند ، پردازش شده و با روش های مختلف استخراج شوند. مقادیر موجود در نمودار دقیق ترین میانگین عدد صابونی در اینترنت است. برای بدست آوردن مقدار دقیق و میانگین عدد صابونی یک چربی خاص، حتما باید با توزیع کننده آن چربی تماس بگیرید.
اندازه گیری مداوم براساس وزن ، نه با حجم
هرگز مواد را از نظر حجم ، مانند فنجان یا قاشق غذاخوری اندازه گیری نکنید. همیشه مواد را با وزن ، مانند پوند ، اونس یا گرم اندازه گیری کنید. برای تمام مواد لازم حتماً از همان واحد اندازه گیری استفاده کنید. هر دو ماده سود کاستیک و چربی را با واحد اونس یا گرم اندازه گیری کنید. به عنوان مثال ، اولین چربی ذکر شده در لیست , روغن بادام است که عدد صابونی آن 0.1367 ذکر شده است. بنابراین ، برای تهیه صابون با روغن بادام, شما 0.1367 سود را با یک انس روغن بادام ترکیب کنید. همچنین برای صابونی کردن یک گرم روغن بادام به میزان 0.1367 سود مورد نیاز است.
محاسبه و اندازه گیری آب
برای حل شدن سود (هیدروکسید سدیم) و هیدرولیز چربی ها به آب نیاز است. استفاده بیش از حد از آب ممکن است باعث ایجاد صابون نرم شود ، ممکن است نیاز به زمان خشک شدن بیشتری داشته باشد. از آنجا که از آب برای حل کردن سود استفاده می شود ، مقدار سود تعیین کننده مقدار آب مورد نیاز می باشد. برای محاسبه مقدار صحیح آب ، ابتدا مقدار سود (هیدروکسید سدیم) را تعیین کنید. مقدار سود را به 0.3 تقسیم کنید و سپس مقدار سود را از نتیجه آن جدا کنید.
(مقدار روغن) × (عدد صابونی روغن) = (مقدار سود)
(مقدار سود) ÷ 0.3 = (مقدار کل محلول آب و سود)
( مقدار کل محلول آب و سود ) − (مقدار سود) = (مقدار آب)
به عنوان مثال ، برای تهیه کمی بیش از 2 پوند صابون روغن زیتون ، 32 اونس روغن زیتون و 4.33 اونس سود را اندازه گیری کنید زیرا 32 اونس روغن زیتون با عدد صابونی 0.1353 مساوی است با 4.33 اونس سود. در مرحله بعد ، برای محاسبه مقدار صحیح آب: 4.33 اونس سود ÷ 0.3 = 14.43 ، که این وزن کل محلول (سود و آب) خواهد بود. برای بدست آوردن وزن فقط آب ، وزن سود را از محلول (14.43 – 4.33) کم کنید ، که برابر با 10.10 اونس آب است.
به یاد داشته باشید که پس از اندازه گیری مواد, همیشه سود را به آب اضافه کنید و هرگز آب را به سود اضافه نکنید
لیست عدد صابونی روغن های مختلف
روغن یا چربی | عدد صابونی هیدروکسید سدیم NaOH | عدد صابونی هیدروکسید پتاسیم KOH |
---|---|---|
روغن بادام | 0.1367 | 0.1925 |
کره آلوورا | 0.1788 | 0.2518 |
روغن آلوورا | 0.1421 | 0.2001 |
روغن هسته زردآلو | 0.1378 | 0.1941 |
کره آووکادو | 0.1339 | 0.1886 |
روغن آووکادو | 0.1337 | 0.1883 |
روغن هسته باباسو | 0.1749 | 0.2463 |
موم زنبور عسل | 0.0689 | 0.0970 |
روغن گل گاوزبان | 0.1339 | 0.1886 |
موم کاندلیلا (Candelilla ) | 0.0322 | 0.0454 |
روغن کانولا | 0.1328 | 0.1870 |
روغن کانولا با اسید اولئیک بالا | 0.1330 | 0.1873 |
روغن کرچک | 0.1286 | 0.1811 |
روغن هسته گیلاس | 0.1389 | 0.1956 |
چربی مرغ | 0.1356 | 0.1910 |
کره کاکائو | 0.1378 | 0.1941 |
روغن نارگیل 76 درجه | 0.1910 | 0.2690 |
روغن نارگیل 92 درجه | 0.1910 | 0.2690 |
روغن نارگیل اشباع شده | 0.2321 | 0.3269 |
Copha® Vegetable Shortening | 0.1910 | 0.2690 |
روغن ذرت | 0.1368 | 0.1927 |
روغن پنبه دانه | 0.1387 | 0.1954 |
Crisco® Vegetable Shortening ♥ | 0.1369 | 0.1928 |
روغن شترمرغ | 0.1377 | 0.1939 |
روغن گل پامچال | 0.1362 | 0.1918 |
روغن بذر کتان | 0.1358 | 0.1913 |
چربی بز | 0.1382 | 0.1946 |
چربی غاز | 0.1349 | 0.1900 |
روغن هسته انگور | 0.1321 | 0.1861 |
روغن فندق | 0.1369 | 0.1928 |
روغن دانه همپ (Hemp) | 0.1359 | 0.1914 |
روغن جوجوبا | 0.0695 | 0.0979 |
موم جوجوبا | 0.0695 | 0.0979 |
کره کاریت (karite ) | 0.1296 | 0.1825 |
Kremelta® Vegetable Shortening ♥ | 0.1910 | 0.2690 |
روغن هسته کوکوی (Kukui) | 0.1351 | 0.1903 |
لانولین | 0.0748 | 0.1054 |
لارد | 0.1399 | 0.1970 |
روغن تخم کتان | 0.1358 | 0.1913 |
روغن ماکادمیا | 0.1391 | 0.1959 |
چربی شیر | 0.1599 | 0.2252 |
روغن سمور | 0.1403 | 0.1976 |
Monoï de Tahiti Oil ♥ | 0.1796 | 0.2530 |
روغن نیم ( Neem ) | 0.1372 | 0.1932 |
روغن زیتون | 0.1353 | 0.1906 |
روغن شتر مرغ | 0.1385 | 0.1951 |
روغن هسته خرما | 0.1777 | 0.2503 |
روغن پالم | 0.1420 | 0.2000 |
روغن هسته هلو | 0.1361 | 0.1917 |
روغن بادام زمینی | 0.1367 | 0.1925 |
صمغ درخت کاج | 0.1298 | 0.1820 |
روغن تخم کدو | 0.1389 | 0.1956 |
روغن کلزا | 0.1328 | 0.1870 |
روغن سبوس برنج | 0.1284 | 0.1808 |
روغن گلرنگ حاوی لینولئیک اسید فراوان | 0.1374 | 0.1935 |
روغن گلرنگ حاوی اولئیک اسید فراوان | 0.1369 | 0.1928 |
روغن کنجد | 0.1336 | 0.1882 |
شی باتر | 0.1296 | 0.1825 |
روغن سویا | 0.1359 | 0.1914 |
روغن سویا هیدروژنه 27.5% | 0.1361 | 0.1917 |
اسید استئاریک حیوانی | 0.1413 | 0.1990 |
اسید استئاریک گیاهی | 0.1411 | 0.1987 |
روغن آفتابگردان | 0.1358 | 0.1913 |
روغن آفتابگردان حاوی اولئیک اسید فراوان | 0.1351 | 0.1903 |
تالو گاوی | 0.1419 | 0.1999 |
تالو گوزن | 0.1382 | 0.1946 |
تالو گوسفندی | 0.1384 | 0.1949 |
روغن تامانو | 0.1437 | 0.2024 |
روغن یاس تاهیتی | 0.1796 | 0.2530 |
روغن گردو | 0.1349 | 0.1900 |
روغن جوانه گندم | 0.1319 | 0.1858 |
بسیار عالی و مفید بود
سپاس از تلاشتون
عالی بود….. تشکر از زحمات شما بزرگواران
سلام
با تشکر از تلاش شما عزیزان که موارد کاربردی را در اختایر دانش پژوهان قرار می دهید
سلام من یک سوال دارم ممنون میشم پاسخ بدین، تا اینجا تمام توضیحات رو متوجه شدم اما اگر بخوایم صابونی درست کنیم که مثلا ۶۰٪ روغن زیتون ۲۰٪ نارگیل و ۲۰٪ روغن های دیگه هست باید برای هر روغن جداگانه حساب کنیم که چقدر سود نیاز داریم و در آخر جمع ببندیم. درسته؟ همینطور برای آب
باید میانگین گرفت
۶۰×π+۲۰×π+۲۰×π حال جواب را تقسیم به وزن کل روغن کنید عدد π عدد صابونی هر روغن است