سدیم لوریل اتر سولفات یا تگزاپن
مولف : شرکت صدرا شیمی
نام های مترادف تگزاپون:
سدیم لوریل اتر سولفات، تگزاپون ،سدیم دودسیل سولفات ، سدیم مونو دو دسیل سولفات ، سدیم لاریل سولفات ، سدیم لارت سولفات صدفی، سدیم مونو لاریل سولفات ، سدیم دودکانو سولفات ، سدیم لوریل سولفات. texapon
- فرمول شیمیایی: NaC12H25SO4.
- جرم مولی: ۲۸۸٫۳۸ g mol−۱
- چگالی :۱٫۰۱ g/cm³
- دمای ذوب: ۲۰۶ °C
- شکل ظاهری : مایعی ویسکوز بی رنگ- خمیر سفید نیمه شفاف
حلالیت : به هر نسبتی در داخل آب حل میشود. از پایداری خوبی در برابر آبهای سخت برخوردار است.
تگزاپون چیست؟
سدیم لوریل اتر سولفات با نام تجاری تگزاپون و فرمول مولکولی NaC12H25SO4 خمیر نیمه شفاف سفید یا مایل به زرد است که دارای بوی ملایم بوده و در غلظت های 30 و 70 در صد در بازار موجود است . تگزاپون در زمره مواد فعال سطحی آنیونی محسوب می شود و از خانواده آلکیل اتر سولفات ها می باشد و از ترکیب یک الکل چرب مانند روغن نارگیل با اکسید اتیلن و متعاقب ان سولفوناسیون حاصل می شود.
تگزاپون به دو شکل N70 و صدفی موجود است. تگزاپون صدفی نسبت به N70 دارای خلوص کمتری است و در تولید محصولات شوینده صدفی و غیر شفاف مانند شامپوها استفاده می شود. تگزاپون N70 خمیری است با ویسکوزیته بالا که در تولید مایعات شوینده شفاف کاربرد دارد.
این ماده حاوی مقدار اندکی نمک است زیر تگزاپون هنگام رقیق شدن با آب در غلظتهای معمولی ویسکوزیته پایینی از خود نشان میدهد و افزودن سدیم کلراید و آلکانول آمید به آن ویسکوزیته آن تنظیم میکند.
ویژگی ها:
تگزاپون به عنوان شوینده متداول در اکثر محصولات بهداشتی سر و بدن مورد استفاده قرار می گیرد. دارای خاصیت کف زایی خوبی بوده ولی کف آن سبک است و غلیظ نمی باشد. در مجاورت چربی ها از بین می رود و به آسانی در آبهای سخت ومعمولی با کف فراوان حل می شود و با سایر افزودنی ها سازگار است. این ماده بدون نیاز به دما دهی و هم زدن با دور بالا با افزودن مواد دیگر در فرمولاسیون جای میگیرد. تگزاپون به طور طبیعی تحریک کننده پوست است و به ساختمان دو لایه چربی درپوست آسیب می رسانده و سبب افزایش تبخیر نامحسوس پوست و در نتیجه خشکی ان می گردد. بنابراین درصورت همراهی آن با دیگر مواد فعال سطحی انیونی ,آمفوتریک وغیر یونی , کیفیت ومیزان کف کنندگی و شویندگی را در سطح مطلوبی تامین می نماید. همچنین تگزاپون را در صورت نیاز میتوان با تری اتانول آمین رقیقتر کرد.کاربرد تگزاپون دراکثر شوینده های تجاری مثل مایع ظرفشوئی وپاک کننده‌های صنعتی (کارواش وکف شورها و بر طرف کننده روغن) و در بیش از 90 % مواد بهداشتی وپاک کننده بدن و سر ازقبیل خمیر دندان، صابون، شامپو، کرم ولوسیون چه به صورت مایع یا غیرمایع جهت زدودن چربی به عنوان ماده کف کننده و پاک کننده وامولسیون کننده مواد چسبنده بکارمی رود و جزو مواد اولیه آرایشی و داروئی محسوب می شود.
این ترکیب با نام سدیم لارت سولفات صدفی که با نام‌های تگزاپون یا خمیر صدفی نیز شناخته میشود، در پروسه‌های سرد به راحتی قابل مصرف بوده و موجب ایجاد موج و یا همان تلألو صدف مانند در شامپو، مایع دستشویی و یا مایعات دیگر می‌گردد.
آیا تگزاپون مورد تایید سازمان های جهانی است؟
از تگزاپون تقریبا در تولید اکثر شوینده ها از خمیر دندان گرفته تا شامپوی کارواش استفاده می شود. آزمایش های سازمان غذا و داروی ایالات متحده FDA نشان داده است که استفاده از این ماده برای مصرف کننده خطری ندارد. اداره بهداشت و دپارتمان صنایع شیمیایی استرالیا اعلام کرده اند که این ماده با DNA واکنش نمی دهد. اما باید توجه داشت که مانند سایر دترجنت ها سدیم لوریل اتر سولفات هم باعث تحریک پوست و سوزش شدید چشم می شود. مهم‌ترین تأثیر سدیم لوریل اتر سولفات و سایر مشتقات این است که باعث شکسته شدن محافظ رطوبتی پوست می‌گردد و به دیگر مواد شیمیایی اجازه میدهد تا به راحتی به زیرپوست نفوذ کند.
مضرات
مهم‌ترین تأثیر سولفات لاریل سدیم و سایر مشتقات این است که باعث شکسته شدن محافظ رطوبتی پوست می‌گردد و به دیگر مواد شیمیایی اجازه میدهد تا به راحتی به زیرپوست نفوذ کند.
علیرغم تبلیغات طبیعی بودن اکثر صابون‌های تجاری، اکثر پوستها به این ماده شیمیائی فوق‌العاده حساسند که باعث خشکی پوست میشود، در بدترین حالت بخصوص در پوست حساس باعث خارش سوزناک بعد از حمام به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه می‌گردد که علت آن تخریب لایه بیرونی پوست است و آزمایشهای لابراتواری نشان داده‌است اثر تخریب سولفات لاریل سدیم تا ۱۷ روز روی پوست باقی می‌ماند.
سلولهای بدن از پروتئین ساخته شده‌است. توسعه این سلولهای به شدت وابسته به فرایندهای تکثیر سلولی است که به‌طور مستمر بدن بااز بین بردن سلولهای آسیب دیده و قدیمی تر و جایگزین کردن آن‌ها با سلولهای سالم و جدیدتر این فرایند را کنترل می‌کندو تقریباً جایگزینی هر سلول در بدن حداقل ۷ سال است.
SLS با اثرگذاری روی مولکولهای بدن و پروتئینها، ازطریق تشکیل پل شیمیایی بین بخش‌های محلول در چربی و محلول در آب باعث میشود که نیروهای مورد نیاز هیدروفوبیک برای حفظ ساختار پروتئین و مولکول فرو بریزند و این فرایند غیرقابل برگشت است.
بانظر گرفتن اینکه پروتئین‌های موجود آسیب دیده‌اند و منجر به افزایش ترشح هورمونی جهت بهبود می‌گردند و همچنین این سلولهای تازه نیز احتمالاً در معرض آسیب دیدگی اند لذا با درنظرگرفتن موارد فوق خسارت دوچندان است و دقیقاً این نوع فعالیت که می‌تواند به مراحل اولیه سرطان پوست منجر شود.
گرچه هنوز بطور کامل اثرات استفاده SLS در پوست و مصرف مستقیم آن در ایجاد سرطان اثبات نشده‌است ولی درگزارش منتشر شده آورده شده‌است که این ماده سورفکتانت و محرک قوی برای پوست است.
فارغ از این پتانسیل ایجاد شرایط پیش سرطانی با غیرطبیعی کردن پروتئینها، SLS با تقلید اثرات استروژن باعث سرطان می‌گردد. این اثر می‌تواند حتی بر سرطان سینه و سرطان تخمدان که به‌طور مستقیم به سطح استروژن مرتبط است تأثیر بگذارد منجر به رشد تومور شود.
SLS با اخلال در سطوح استروژن طبیعی و با ایجاد اثرات مشابهی در سطح سلولی به عنوان استروژن آندوژن، می‌تواند بروز سرطان تسریع کند. عامل فزونی سرطان سینه در سالهای اخیر حتماً به مواد مصرفی مربوط است. حتی در مردان نیز دیده شده‌است. به‌طور بالقوه SLS می‌تواند از طریق دیگری یعنی با واکنش با ترکیبات نیتروژن دار می‌تواند باعث سرطان شود. البته نگرانی عمده این است SLS با جهش سلولی و صدمه زدن به مواد ژنتیکی موجود در هر سلول باعث ایجاد بیماری گردد.
سولفات لاریل سدیم بیماری‌های مخاطی دهان را تشدید میکند. عدم استفاده از مواد SLS در خمیردندان باعث کاهش آفت می‌گردد.
درافراد با بیماری مزمن پوستی استفاده از SLS باعث بدتر شدن بیماری میشود و ثابت شده‌است قرارگیری پوست باعث تحریک پوست و خارش می‌گردد در مطالعات بالینی نشان داده‌است قرارگیری پوست به مدت طولانی و مستمر (بیش از ساعت) باعث تحریک پوست صورت بزرگسالان حتی در جوانها میشود و به نظر می‌رسد علت سوزش پوست و چشم SLS است.
مروری بر اثرات سدیم لوریل سولفات:
سدیم لوریل سولفات که به سدیم دو دسیل سولفات نیز معروف است ، یک سورفکتانت آنیونی است و یکی از رایج ترین ترکیبات شیمیایی است که در صابون های کارواش، پاک کننده های کف گاراژ و چربی زداها موتور ماشین استفاده می شود.
شگفت آور است که این ترکیب در شامپوها ، صابون ها و خمیر دندان نیز یافت می شود. سورفکتانت های آنیونی مهم ترین رده سورفکتانت ها هستند که
در پاک کننده های خانگی ، شخصی و صنعتی استفاده می شوند. این ترکیبات به خاطر تواناییشان در حل کردن چربی ها و روغن، پایین آوردن فشار سطحی محلول های آبی یا از میکروامولسیون ها کاربرد دارد. با وجود این سدیم لوریل سولفات دارای اثرات مضری بر چشم ها، پوست، بافت مخاطی و احتمالا حتی اندام هایی مانند مغز، قلب، طحال و کبد می باشند.
اثرات سدیم لوریل سولفات بر چشم : سدیم لوریل با روش ها و از طریق مختلف دارای اثرات مضر بر چشم می باشد. یکی از اثرات سمی این ترکیب بر چشم ها ست که باعث می شود زمان ترمیم بافت پوششی قرنیه طولانی تر شود. مطالعات نشان می دهند که سدیم لوریل سولفات هم از نظر مکانیکی و هم از نظر شیمیایی باعث ایجاد زخم های قرنیه می شود. این ترکیب بهبود بافت پوششی قرنیه را به 8 تا 10روز می رساند به عبارتی ترمیم زخم را کند و در مقایسه با شرایط طبیعی 2 روز دیرتر بهبود می یابد. در صورتی که قرنیه به طور مناسب درمان نشود، تخریب بافت و عفونت آن را در پی خواهد داشت.
بسیاری از تغییرات در چشم بازتابی از تخریب پروتئین هاست و در صورت استفاده طولانی مدت بسیاری از محصولات حاوی سدیم لوریل سولفات امکان دارد باعث کاتاراکت یا کدورت قرنیه شود. مطالعه ای که بر روی سلول های جنینی شبکیه چشم جوجه انجام شده است نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات از رشد اکسون هایی که در نهایت شبکیه چشم را تشکیل می دهند به طور کامل جلوگیری می کند. سدیم لوریل سولفات می تواند برای چشم بزرگسالان و جوانان مضر باشد و لذا باید استفاده از آن در شامپو و صابون اجتناب شود.
آسیب به پوست : سدیم لوریل سولفات و سایر سورفکتانت های آنیونی به طور وسیعی بافت پوششی پوست انسان را دچار تخریش و آسیب می کند. در حقیقت بیشتر واکنش های مضر پوست در اثر فرآورده های بهداشتی به خاطر سورفکتانت ها موجود در آنهاست. این ترکیب همچنین دارای خواص تخریشی است که اغلب این ترکیب را در مطالعات بالینی به طور عمدی برای تخریش پوست استفاده می کنند.
در مطالعه ای که با هدف مشخص کردن تفاوت در تخریش از نظر جنس و نژاد انجام شد، میزان از دست دادن بخار آب از طریق پوست در اثر سدیم لوریل سولفات به عنوان یک روش مفید در ارزیابی اثرات تخریبی سدیم لوریل سولفات به صورت واکنش های آلرژیک در افراد ظاهر میشود. در مطالعه ای که بر روی 242 نفر بیمار مبتلا به درماتیت اگزمایی صورت گرفت، واکنش های آلرژیک زیادی نسبت به سدیم لوریل سولفات مشاهده گردید. تماس مکرر با سدیم لوریل سولفات باعث درماتیت تماسی تخریشی می گردد و باعث شده است این بیماری به یک بیماری شایع در محل کار تبدیل گردد. تحقیقات نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات پیوستگی کلی پوست را تا حدی زیادی دچار آسیب می کند.
دانشمندان استفاده از پاک کننده های دیگر را که تاثیر کمتری بر پیوستگی کلی پوست دارند، توصیه نمی کنند.
آسیب به دهان : سدیم لوریل سولفات نه تنها لایه اپیدرم پوست را دچار آسیب می کند، بلکه برای مخاط دهانی بی نهایت مضر است. این امر از این جهت مهم است که این ترکیب اغلب در خمیر دندان ها استفاده می شود. مطالعات نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات یک ترکیب مضر برای بافت های دهانی است. بسیاری از افرادی که از بیماری های مخاطی دهان رنج می برند تا حد زیادی به خاطر وجود سدیم لوریل سولفات در خمیر دندان و ترکیباتی است که استفاده می کنند. سدیم لوریل سولفات به طور قطع بیماری های مخاطی دهان را تشدید خواهد کرد.
مطالعات نشان می دهد که اثر تخریبی سدیم لوریل سولفات برروی پروتئین ها در موسین دهان باعث افزایش بروز زخم های آفتی می شود. سایر مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به کم کاری غدد براقی باید از سیگار کشیدن و استفاده از خمیر دندان های حاوی سدیم لوریل سولفات اجتناب کنند.
تماس با کارشناسان 