ویسکومتر
برای اندازه گیری ویسکوزیته محصولات مایع و نیمه جامد در محصولات آرایشی و بهداشتی از بعضی دستگاههای متداول در این زمینه استفاده می گردد. در این قسمت با روشهای متداول و دستگاههای مرتبط در این مورد صحبت خواهد شد و مسایل تئوری در این ارتباط را ارجاع به منابع مرتبط خواهیم داد.
معرفی تجهیزات
- ویسکومترهای دوار[1]: یکی از وسایل متداول در مورد اندازه گیری ویسکوزیته مخصوصا محصولات با ساختار کرمی یا روغنها ویسکوز می باشد که در بیشتر آزمایشگاه های ایران مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه عملکرد دستگاه :
این نوع تجهیزات شامل یک قسمت دوار می باشد که در داخل ماده مورد نظر قرار می گیرد و با چرخش این قسمت و نیروی ممانعتی که از سوی محصول ایجاد می شود دستگاه میزان ویسکوزیته را تعیین میکند. خروجی این تجهیزات ویسکوزیته مطلق می باشد که واحد اندازه گیری آن سانتی پواز [2] می باشد.
نکاتی که در زمان استفاده می بایست در نظر گرفت:
- دمای ماده یا محصول مورد نظر در تعیین میزان ویسکوزیته مهم بوده و دمای ماده در زمان اندازه گیری باید یادداشت گردد و در زمان گزارش هم دما ذکر شود.
- اگر یک ماده با این تجهیزات چند بار پیاپی مورد سنجش قرار گیرد نتایج متفاوت خواهد بود. و لازم است مابین هر اندازه گیری فاصله زمانی در نظر گرفته شود.
- درمواردی که نمونه در داخل ظرفی نامشخص قرارگیرد، اندازه ظرف نمونه مهم است و قسمت دوار از دیواره های ظرف باید فاصله مشخصی داشته باشد. براساس دفترچه راهنما انتخاب گردد.
- دستگاه ویسکومتر می بایست کالیبره باشد.
- اگر قسمت دوار چند نوع باشد [3]، می بایست بر اساس دفترچه راهنمای دستگاه این قسمت انتخاب و برای اندازه گیری مورد استفاده قرارگیرد.
ویسکومترهای فنجانی [4]: این دسته از تجهیزات که بیشتر برای مواد با ویسکوزیته کم مثل شامپوها و روغنها مورد استفاده قرار می گیرد ساختار بسیار ساده ای داشته و براحتی می توان از آنها استفاده کرد.
در فیلم ذیل نحوه استفاده از این گونه تجهیزات پیشنهاد می گردد.
نتایج خروجی از این نوع تجهیزات بر اساس زمان می باشد. که براساس جداولی می توان آنها را به نتایج دلخواه تبدیل نمود.
برای اندازه گیری ویسکوزیته و تجهیزات مورد نظر می توانید به British pharmacopoeia یا استانداردهای 0000 مراجعه نمایید.
اصطلاحات:
[1]Rotating viscometer
[2]Centipoise(cp)
[3]Spindle viscometer
[4] Flow Cup viscometer