کاتالیزور (به فرانسوی: Catalyseur) یا کاتالیست (به انگلیسی: Catalyst) یا کاتالیزگر کارایی های زیادی دارد. کاتالیزگر مادهای است که اگر به مخلوط واکنشی افزوده شود، سرعت رسیدن ماده به حالت تعادل در سامانه را، بدون آنکه خود دستخوش تغییر شیمیایی پایدار شود، تغییر میدهد و معمولاً آن را افزایش میدهد.[۱] کاتالیزورها ممکن است همگن یا ناهمگن باشند ولی معیارهای زیر در تمامی آنها صدق میکند:
- اگرچه کاتالیزور میتواند بر سرعت واکنش اثر گذارد، اما نمیتواند موقعیت تعادل را در یک واکنش برگشتپذیر تغییر دهد.
- به طور نظری، کاتالیزور را میتوان بدون آنکه دستخوش تغییر شیمیایی شود در پایان واکنش بدست آورد، هرچند ممکن است از لحاظ فیزیکی تغییر کردهباشد.