کلمه «اسانس» در زبان فارسی معادلهایی همچون «عطرمایه»، «عصاره»، و «جوهر» دارد. [۱]
اسانس روغنی (وامواژه از زبان فرانسوی (به فرانسوی: Huile essentielle)) یا عطرمایه یک مایع آبگریز غلیظ حاوی ترکیبات شیمیایی فرار از گیاهان است (در دماهای معمولی به راحتی تبخیر میشود). عطرمایهها که به عنوان روغنهای فرار نیز شناخته میشوند، بهطور ساده به عنوان روغن گیاهی که از آن استخراج شدهاند شناخته میشوند، مانند روغن میخک.
عطرمایهها بهطور کلی با استفاده از تقطیر، و غالباً با استفاده از بخار، استخراج میشوند. فرآیندهای دیگر شامل چلاندن با پرس، استخراج با حلال، اسفوماتورا (Sfumatura)، استخراج روغن خالص، صمغگیری، جاسازی در موم و پرس سرد است. از عطرمایهها در ساخت عطرها، مواد آرایشی، صابون و سایر محصولات، برای طعم دادن به غذا و نوشیدنیها و افزودن رایحه به محصولات تمیز کننده خانگی و عود استفاده میشود. عطرمایهها را نباید با عطرها و خوشبوکنندهها اشتباه گرفت زیرا خوشبوکنندهها معمولاً کاملا شیمیایی هستند در حالی که اسانسها از گیاهان گرفته میشوند.
از اسانسها اغلب برای رایحه درمانی استفاده میشود. اسانسها نوعی داروی جایگزین هستند که در آن اثرات درمانی به ترکیبات معطر نسبت داده میشود. رایحه درمانی ممکن است برای ایجاد آرامش مفید باشد، اما شواهد کافی وجود ندارد که عطرمایهها بتوانند بهطور مؤثری یک بیماری خاص را درمان کنند. استفاده نادرست از اسانسها میتواند آسیبهایی از جمله واکنشهای آلرژیک و تحریک پوستی ایجاد کند و کودکان نیز به ویژه در معرض اثرات سمی استفاده نادرست قرار دارند.