نیترات پتاسیم جامدی سفید رنگ با فرمول {\displaystyle KNO_{3}}KNO3 است که از پتاسیم ، نیتروژن و اکسیژن تشکیل شده است. نیترات پتاسیم کاربردهای گسترده ای دارد و علاوه بر استفاده به عنوان کود مهمترین کاربرد آن در طول تاریخ، استفاده به عنوان جزئی از باروت است.
البته با گذشت زمان استفاده از نیترات پتاسیم برای تولید مواد منفجره ای مانند دینامیت و TNT منسوخ شده است، اما هنوز هم به عنوان پرایمرهای توپخانه ای ، در فیوزهای نارنجک دستی و در آتش بازی ها مورد استفاده قرار می گیرد.
نیترات پتاسیم غیر قابل انفجار است اما سوختن مواد منفجره را تسریع می کند. همچنین در صورتی که به مدت طولانی در معرض گرما یا آتش قرار بگیرد ، منفجر شود.
این ماده حاوی دو ماده غذایی اساسی برای گیاهان است و معمولا به عنوان کود برای محصولات ارزشمند استفاده می شود تا نیتروژن و پتاسیم عاری از کلرید را برای رشد گیاهان فراهم کند.
در خانه داری مدرن نیز از نیترات پتاسیم در محصولات متداول و روزمره استفاده می شود. به عنوان مثال خمیردندان های ضد حساسیت و محصولات سفید کننده دندان حاوی این ترکیب هستند. این نمک معدنی را می توان در لوازم آرایشی نیز یافت.
یکی از کاربردهای مفید این ماده در تولید اسید نیتریک است که با افزودن اسید سولفوریک غلیظ به محلول آبی نیترات پتاسیم تولید می شود.
این ترکیب در فرآوری غذاها به عنوان نگهدارنده در گوشت های نمک اندود شده استفاده می شود. اما گزارش هایی وجود دارد که نشان می دهد نیترات موجود در گوشت ها می تواند باعث سرطان شود.
این ماده در تولید بستنی و خمیر دندان های مخصوص دندان های حساس مورد استفاده قرار می گیرد اگرچه بطور قطعی مشخص نشده است که به کاهش حساسیت دندان ها کمک می کند.
همچنین برای تسریع تخریب کنده های درختان جهت پاکسازی منطقه برای ساخت و ساز کاربرد دارد.
تصور غلط رایج این است که این ماده باعث کاهش شهوت جنسی می شود و به همین دلیل در مراکز مختلف به مواد غذایی مورد مصرف آقایان اضافه می شود اما در واقعیت این ترکیب هیچ تاثیری بر روی میل جنسی انسان ندارد.
نیترات پتاسیم یک ماده شیمیایی است که مانند سایر مواد شیمیایی هنگام استفاده از آن باید جوانب احتیاط را رعایت کرد.
یکی از موارد بسیار مهم در رابطه با نیترات پتاسیم این است در صورت سوختن این ماده در آتش که اکسیدهای سمی نیتروژن تولید می شوند. بنابراین برای اطفاء حریق باید این مسئله را مورد توجه قرار داد.