میکروکریستالین وکس با نام های مختلفی مانند موم میکروکریستال ، واکس میکروکریستال و موم ریزبلور نیز شناخته می شود. این ماده مخلوط تصفیه شده ای از هیدروکربن های آلیفاتیک اشباع و جامدی است که طی فرایند روغن زدایی از بخش های خاصی از فرآیند تصفیه نفت تولید می گردد. این ماده از نظر ساختار مولکولی دارای زنجیره ی هیدروکربنی بلند و شاخه دار است. واکس میکروکریستال بسته به منبع نفت خام ، روش و میزان تصفیه دارای مشخصات متفاوتی است. برخی از آن ها همانند موم شکل پذیرند ؛ برخی دیگر سخت و شکننده بوده و به راحتی خرد می شوند. محدوده دمایی نقطه ذوب میکروکریستالین وکس 63 تا 93 درجه سانتی گراد (145 درجه فارنهایت تا 200 درجه فارنهایت) است. رنگ واکس میکروکریستالی بسته به میزان و روش تصفیه از سفید کرمی تا قهوه ای تیره متغیر بوده است.
میکروکریستالین وکس و پارافین هر دو از فراورده های جامدی نفتی است که منشاء تولید آن ها یکی است ولی این دو ماده جامد به لحاظ ساختاری تفاوت هایی دارند که برخی از این تفاوت ها در زیر آورده شده است.
از این جهت که منشاء تولید میکروکریستالین وکس و پارافین یکی است لذا لازم دانستم که اندکی در مورد تفاوت ها و شباهت های این دو ماده صحبت شود. بطور کلی ، جرم مولکولی میکرو کریستالین وکس بیشتر از موم های پارافینی و از سویی دیگر ساختار بلوری آن بسیار ریزتر از موم پارافین است. لذا می توان گفت این ماده نقطه ذوب بالاتری نسبت به موم پارافین دارد. ساختار ریز بلورینگی میکروکریستالین وکس ، این ماده را قادر می سازد تا حلال ها یا روغن ها را به هم پیوند دهد و بنابراین از عرق کردن ترکیبات جلوگیری می کند.
از دیگر تفاوت های ساختاری این دو ماده می توان به ظرافت بلورهای میکروکریستالین وکس در مقایسه با پارافین نام برد. میکرو کریستالین واکس به طور کلی سیاه تر ، ویسکوزتر ، متراکم تر ، چسبنده تر و کشدار تر از موم های پارافینی و نیز دارای وزن مولکولی و نقطه ذوب بالاتری است. ویژگی های چسبندگی و الاستیکی میکروکریستالین وکس به اجزای زنجیره ای شاخه ای مربوط می شود که در آن وجود دارد. ساختار بلوری میکروکریستالین وکس معمولی کوچک و نازک بوده و انعطاف پذیری آن نسبت به موم پارافین بیشتر است. تصویر زیر بلورینگی میکروکریستالین وکس و پارافین جامد را نشان می دهد.
تولید موم های میکرو کریستالی
موم های میکرو کریستالی از تصفیه مقطره های سنگین نفت خام بدست می آیند که در پالایشگاه موم ، روغن آن گرفته می شود. بسته به نوع استفاده و ویژگی های مطلوب مورد نیاز ، ممکن است بو و رنگ محصول (که معمولا ابتدا به صورت زرد قهوه ای یا تیره می باشد) از بین برود. این فرایند با استفاده از روش های فیلتراسیون (فرایند جداسازی) یا فرایند هیدروتریتینگ (فرایند تصفیه) مواد مومی انجام می شود.
دسته بندی ها و کاربردهای موم میکرو کریستالی
از موم میکرو کریستالی معمولا در فرمولاسیون های مواد آرایشی ، تولید چسب ، کرم های مراقبت از پوست ، جوهر ، آدامس ، شمع ، لاستیک ، ژل ، محصولات کاغذی چند لایه و نیز در تولید پوشش ها و روکش ها ، ترکیبات آب بندی ، پمادها و انواع مختلف پولیش ها استفاده می شود. همچنین از این ماده در صنایع بسته بندی و پلاستیک سازی نیز استفاده می شود.
بطور کلی ، موارد استفاده واکس میکرو کریستالی به صورت زیر دسته بندی می شود :
- تولید پایه آدامس ، رژ لب ، کرم های سرد و پمادها
- بسته بندی مواد غذایی ، ضد رطوبت ، فیلم ، فویل ، و تخته موج دار
- افزایش انعطاف پذیری چسب های گرما ذوب
- تولید مداد رنگی ، شمع ، جوش برای درزگیرها
- تولید ترکیباتی که از زنگ زدگی جلوگیری می کند.
- تولید مواد عایق