طرز تهیه و فرمولاسیون شامپو بدن

فرمولاسیون شامپو بدن

مولف : آقای مهندس مختاری از شرکت شیمی پژوهان واژار

شامپو بدن محصولی است که برای پاک کردن چربی ها, عرق و آلودگی ها از روی پوست بدن طراحی شده است. این محصول امروزه در اکثر کشورهای دنیا جایگزین صابون شده است. بخش اصلی همه محصولات شوینده را سورفکتانت ها تشکیل می دهد. شامپو بدن حاوی سورفکتانت های آنیونی, نانیونیک و آمفوتریک می باشد که برای شویندگی, ملایمت و سازگاری با پوست بدن بایستی بصورت مناسب در کنار هم قرار گیرند.. بزرگترین مزیت این محصولات نسبت به صابون ها این است که صابون ها چون PH قلیایی دارند همزمان با پاک کردن چربی ها از روی پوست , چرب های خود پوست را نیز از بین می برند لذا سلول های پوست به راحتی رطوبت خود را از دست داده و پوست خشک می شود در حالیکه PH شامپو بدن نزدیک به  PH طبیعی پوست بوده و در نتیجه پس از شستشو با این محصولات پوست دچار آسیب وخارش نمی شود در حالیکه شستشو با صابون این مشکل را دارد. همچنین در فرمول شامپو بدن از مواد نرم کننده و مرطوب کننده نیز استفاده شده است که در شادابی و لطافت پوست بسیار موثرند و در انتخاب نوع و میزان استفاده از آنها بایستی به آب کشی آسان و دوری از لزجی شامپو بدن در هنگام آبکشی دقت کافی شود. معمولا شامپو بدن های موجود در بازار بر اساس نوع پوست طراحی شده اند و در هنگام خرید باید توجه داشت که نوع شامپو با نوع پوست مطابقت داشته باشد. پوست افراد معمولا یا خشک است یا چرب و در برخی افراد ترکیبی از این دو است. شامپو بدن خوب شامپویی است که به راحتی با آب رقیق شده و ایجاد کف فراوان کند همچنین از پاک کنندگی مناسبی برخوردار بوده و در زمان شستشو به آسانی از سطح پوست شسته شود و یک حس خوب و ابریشمی بر روی پوست باقی بگذارد.

فرمول شامپو بدن معمولا شامل چهار بخش کلی می شود.

سورفکتانت های اولیه

سورفکتانت های ثانویه

مواد فعال

سایر مواد افزودنی

وظیفه اصلی سورفکتانت های اولیه, پاک کننده گی و ایجاد کف در محصول است. آلکیل سولفات ها مانند سدیم لوریل سولفات و آمونیوم لوریل سولفات و آلکیل اتر سولفات ها مانند سدیم لورت سولفات و آمونیوم لورت سولفات، سورفکتانت های اولیه مقرون به صرفه ای هستند که در بسیاری از محصولات پاک کننده استفاده می شوند. این مواد قدرت پاک کننده گی خوبی دارند در عین حال به خوبی کف می کنند.اکثر فرمولاتورها ترجیح می دهند از ترکیب لوریل سولفات و لوریل اتر سولفات استفاده کنند.

 لوریل سولفات ها به نسبت لوریل اتر سولفات ها کف بیشتر با حباب های کوچک تر تولید می کنند در حالیکه لوریل اتر سولفات ها سریع تر کف می کنند و کف آنها درشت تر است. از اینرو معمولا از ترکیب این دسته سورفکتانت ها با نسبت ۳ به ۷ در فرمولاسیون شامپو استفاده می شود. یعنی ۳ واحد سدیم لوریل سولفات و ۷ واحد سدیم لورت سولفات. رعایت این نسبت در شامپو ها هم از نظر ویسکوزیته و هم از نظر کف کننده گی مطلوب است. آمونیوم لوریل سولفات و آمونیوم لورت سولفات نسبت به سدیم لوریل سولفات و سدیم لورت سولفات میزان کف کننده گی و ویسکوزیته بهتری دارند ولی متاسفانه در PH قلیایی آمونیاک آزاد می کنند که نامطلوب است.

از سورفکتانت های ثانویه معمولا برای افزایش ویسکوزیته, پایداری کف و کاهش خارش پوست و چشم ناشی از سورفکتانتهای آنیونیک استفاده می شود. در گذشته، کوکامید دی اتانل آمید یک ماده رایج برای افزایش ویسکوزیته و پایداری کف بود و برخی از تولید کنندگان هنوز از آن استفاده می کنند. سایر آمید هایی که زنجیره بلندتری دارند مانند اولئامید دی اتانل آمید توانایی ایجاد ویسکوزیته بیشتری دارند اما پایداری کف آنها کمتر است. برخی فرمولاتور ها از کوکامید منو اتانل آمید به جای کوکامید دی اتانل آمید برای دوری از نیتروزآمید استفاده می کنند که ویسکوزیته بهتری می دهد ولی پایداری کف یکسانی با  کوکامید دی اتانل آمید دارد و چون شکل آن خمیری یا پرک است لذا درهنگام استفاده باید اول در آب گرم حل شود. از دیگر سورفکتانت های ثانویه می توان به کوکوآمیدوپروپیل بتائین اشاره کرد. این ماده هم ویسکوزیته خوبی در محصول ایجاد می کند هم اثر هم افزایی با دیگر سورفکتانتها در افزایشمیزان کف کننده گی دارد.و بعنوان خنثی کننده اثرات نامطلوب دیگر سورفکتانتها بخصوص آنیونیکها نقش موثری در ملایمت فرمولاسیون ایفا می کند.

مواد فعال به موادی اطلاق می شود که بودن آنها برای فرمول اجباری نیست ولی برای افزایش کیفیت و بهبود عملکرد شامپو از آنها استفاده می شود. برخی از پر مصرف ترین آنها عبارتند از :

پروتئین ها : پروتئین گیاهی هیدرولیز شده، پروتئین گندم هیدرولیز شده، پروتئین شیر هیدرولیز شده، ابریشم هیدرولیز شده و کلاژن هیدرولیز شده.

ویتامین ها: پانتنول، بیوتین، ویتامین E استات، ویتامین A و  ویتامین D.

مرطوب کننده ها : گلیسیرین، پروپیلن گلیکول, لاکتاتها, سوربیتول، سدیم PCA و اسید هیالورونیک

نرم کننده ها : ایزوپروپیل میریستات ، دسیل اولئات و C12-15 آلکیل بنزوات.

روغن های گیاهی : روغن جوجوبا، روغن آلوئه ورا، روغن زیتون و روغن بادام.

عصاره : بابونه، آلوئه ورا، رزماری و هویج, اسطوخدوس، یلانگ یلانگ

سایر موادی که در تولید شامپو بدن استفاده می شود شامل امولسیفایر, اسانس , نگهدارنده , رنگ , عوامل کمپلکس کننده و تنظیم کننده PH و ویسکوزیته . اسانس مصرفی معمولا با توجه به بسته بندی و رنگ محصول انتخاب می شود. نگهدارنده پر مصرف در تولید شامپو ها مخلوط ایزوتیازولینون و کلرو ایزوتیازولینون است. EDTA عامل کمپلکس کننده و اسید سیتریک عامل تنظیم کننده PH است. استفاده از کلرید سدیم در شوینده هایی که فرمول آنها بر پایه سولفات ها و آمیدها باشد موجب افزایش ویسکوزیته خواهد شد. البته باید توجه داشت که افزایش بیش از حد کلرید سدیم موجب کاهش ویسکوزیته می شود.

الگوی فرمولاسیون شامپو بدن:

مراحل انجام کار به این ترتیب است که آب را با ادتا خوب هم میزنیم سپس سدیم لورت سولفات به آب اضافه می کنیم و خوب هم میزنیم تا یکدست شود و دمای آب را تا ۷۰-۷۵ درجه سانتی گراد بالا می بریم و مخلوط را هم میزنیم. پس از اینکه یک مایع غلیظ و یکپارچه ایجاد شد آنرا خنک می کنیم. در دمای ۶۰-۶۵ درجه سایر موارد را بجز نگهدارنده و اسانس اضافه میکنیم. در دمای ۴۰-۴۵ درجه نگهدارنده و اسانس را اضافه می کنیم.

برای شرکت در کلاس های تخصصی محصولات آرایشی و بهداشتی لطفا اینجا کلیک نمایید